《牧歌》其二杨宪益 译

IIPublius Vergilius Maro


牧人柯瑞东热恋着漂亮的阿荔吉,
FORMOSVM pastor Corydon ardebat Alexim,
那是主人的宠幸,所以他是白费心力。
delicias domini; nec quid speraret habebat.
他只能经常到那浓荫的榉树林里,
tantum inter densas, umbrosa cacumina, fagos
在那儿一个人空怀着单相思,
adsidue veniebat. ibi haec incondita solus
向山林抛出零乱无章的诗辞:
montibus et silvis studio iactabat inani:
啊!残忍的少年,你一点也不爱我的歌?
‘O crudelis Alexi, nihil mea carmina curas?
也不可怜我么?你究竟要我死还是活?
nil nostri miserere? mori me denique coges?
现在就是牛羊也在寻找树荫和凉爽,
nunc etiam pecudes umbras et frigora captant;
就是苍翠的蜥蜴也在荆榛里躲藏,
nunc viridis etiam occultant spineta lacertos,
为了炎暑中疲倦的收割人,塞斯提丽
Thestylis et rapido fessis messoribus aestu
也正在调合葱和茴香的芳香的药汁,
alia serpyllumque herbas contundit olentis.
但我却还在你留过足迹的地方游荡,
at mecum raucis, tua dum vestigia lustro,
在火热的太阳下,高朗的蝉声在果园回响。
sole sub ardenti resonant arbusta cicadis.
我好不好去忍受忧郁的阿玛瑞梨的脾气
nonne fuit satius tristis Amaryllidis iras
和她那骄傲的态度?或者找梅那伽也可以?
atque superba pati fastidia? nonne Menalcan,
虽然他的皮肤黑,而你的皮肤很白,
quamvis ille niger, quamvis tu candidus esses?
啊,漂亮的少年,不要太依赖你的容采,
o formose puer, nimium ne crede colori!
白女贞花飘落满地,黑覆盆子被收集起来。
alba ligustra cadunt, vaccinia nigra leguntur.
你看不起我,也不问我是谁,阿荔吉,
despectus tibi sum, nec qui sim quaeris, Alexi,
有多少牲口财富,有多少雪白的奶汁,
quam dives pecoris, nivei quam lactis abundans.
我有一千头羊在西西里的山中游牧,
mille meae Siculis errant in montibus agnae,
经常不缺新鲜的奶,无论寒冬炎暑;
lac mihi non aestate novum, non frigore defit.
我也擅长歌曲,和那狄尔刻泉的安菲翁
canto quae solitus, si quando armenta vocabat,
在海岸边的阿拉金都山唤着牛羊异曲同工。
Amphion Dircaeus in Actaeo Aracyntho.
我也不很难看,那天在水边我看了一下,
nec sum adeo informis: nuper me in litore vidi,
当风平浪静的时候;而且我也不怕
cum placidum ventis staret mare. non ego Daphnim
跟达芙尼相比,如我的影子不骗我的话。
iudice te metuam, si numquam fallit imago.
啊,你跟我到卑陋的乡村去吧,
o tantum libeat mecum tibi sordida rura
住在平凡的茅舍里以猎鹿为生涯,
atque humilis habitare casas et figere cervos,
你可以挥动木槿的绿叶来赶着群羊,
haedorumque gregem viridi compellere hibisco!
并且跟我在树林里学着山神歌唱;
mecum una in silvis imitabere Pana canendo
(山神最初发明用蜡把芦管编在一起,
(Pan primum calamos cera coniungere pluris
他是照顾羊群和一切牧羊人的。)
instituit, Pan curat ovis oviumque magistros),
你也不要怕你的嘴唇会被芦管割破,
nec te paeniteat calamo trivisse labellum:
要知道为了学会阿敏塔什么都肯做。
haec eadem ut sciret, quid non faciebat Amyntas?
我有一个用七根芦管编成的排笙,
est mihi disparibus septem compacta cicutis
那是过去达摩埃塔临死以前所赠,
fistula, Damoetas dono mihi quam dedit olim,
他死时说过,“它现在有你可以继承”;
et dixit moriens: ‘te nunc habet ista secundum’
达摩埃塔说的,愚蠢的阿敏塔就不高兴。
:dixit Damoetas, invidit stultus Amyntas.
还有在一个崎岖的崖谷里我曾经发现
praeterea duo nec tuta mihi valle reperti
一对小羚羊,它们毛上还带着白斑,
capreoli, sparsis etiam nunc pellibus albo;
每天两次吃母羊的奶,我本来要留给你,
bina die siccant ovis ubera: quos tibi servo.
但是塞斯提丽也说过要拿走的,
iam pridem a me illos abducere Thestylis orat;
让她拿去好了,既然你看不起我的东西。
et faciet, quoniam sordent tibi munera nostra.
来吧,漂亮的孩子,看,那些山林的女神
huc ades, o formose puer: tibi lilia plenis
带来了满篮的百合花,那纤白的水中精灵
ecce ferunt Nymphae calathis; tibi candida Nais,
也给你采来淡紫的泽兰和含苞欲放的罂粟,
pallentis violas et summa papavera carpens,
把芬芳的茴香花和水仙花也结成一束,
narcissum et florem iungit bene olentis anethi;
还把决明花和其他的香草都编在一起,
tum casia atque aliis intexens suavibus herbis
金黄的野菊使平凡的覆盆子增加了美丽,
mollia luteola pingit vaccinia calta.
开着又白又软的花的子我也可奉送,
ipse ego cana legam tenera lanugine mala
和我过去的阿玛瑞梨所爱的栗子一同,
castaneasque nuces, mea quas Amaryllis amabat.
还要加上蜡李(,让这种果子也得到尊荣)。
addam cerea pruna (honos erit huic quoque pomo);
你,月桂,我也要采,还有长春花在旁,
et vos, o lauri, carpam, et te, proxima myrte:
这样放在一起让它们放出混合的芬香。
sic positae quoniam suavis miscetis odores.
柯瑞东,你真笨,阿荔吉并不要人恩赐,
rusticus es, Corydon; nec munera curat Alexis,
而且比赛礼物你也比不过伊奥拉斯。
nec, si muneribus certes, concedat Iollas.
哎呀,不幸的我呀,你究竟作了什么?
heu heu, quid volui misero mihi? floribus Austrum
让野猪弄污了清泉,让南风吹落了花朵。
perditus et liquidis immisi fontibus apros.
连神人也住在山林,你疯了吗,为什么要跑?
quem fugis, a, demens? habitarunt di quoque silvas
特洛亚的巴利斯也住过,让帕拉斯住在她的城堡,
Dardaniusque Paris. Pallas quas condidit arces
但是我们认为山林比任何地方都好,
ipsa colat; nobis placeant ante omnia silvae.
眈眈的狮子追逐着狼,狼又追逐着羊,
torva leaena lupum sequitur, lupus ipse capellam,
而戏跃的山羊则又追寻着繁花的丁香,
florentem cytisum sequitur lasciva capella,
柯瑞东就追逐着阿荔吉,每个都有他的欲望。
te Corydon, o Alexi: trahit sua quemque voluptas.
看,耕牛已开始回家,牛轭把犁悬起,
aspice, aratra iugo referunt suspensa iuvenci,
将落的夕阳已经加长了它们的影子,
et sol crescentis decedens duplicat umbras:
但爱恋还烧着我,又谁能使相思停止?
me tamen urit amor: quis enim modus adsit amori?
啊,柯瑞东,柯瑞东,什么病使你迷乱?
a, Corydon, Corydon, quae te dementia cepit!
在那茂盛的榆树上你的葡萄才修了一半,
semiputata tibi frondosa vitis in ulmo est:
你难道不能从事一些有益的生涯?
quin tu aliquid saltem potius, quorum indiget usus,
用那柳条或芦草编个篮子什么的吗?
viminibus mollique paras detexere iunco?
如果阿荔吉讨厌你,就去找旁人去吧。
invenies alium, si te hic fastidit, Alexim.


添加译本